به گزارش پایگاه خبری ساخت و ساز هشتم، ایمن سازی مدارس، امروزه مدارس از مهم‌ترین نهادهای اجتماعی، تربیتی و آموزشی و اصلی‌ترین رکن تعلیم و تربیت است که به منظور تربیت صحیح دانش‌آموزان در ابعاد دینی، اخلاقی، علمی، آموزشی، اجتماعی کشف استعدادها و هدایت و رشد متوازن روحی و معنوی و جسمانی آنان، نیاز به فضاهای آموزشی مناسب دارد. مدارس کشور در مقاطع مختلف تحصیلی با جمعیت چندین میلیونی با پراکندگی و گستردگی در تمام نقاط شهرها و روستاها از نظر ساخت و ساز دارای تفاوت در کیفیت ابنیه و تأسیسات بوده است.
ایجاد مدرسه جدید و امن و ایمن سازی مدارس موجود، سبب ایجاد امنیت روانی خانواده و دانش‌آموزان گردیده و در شرایط تهدید علاوه بر بهره‌برداری دانش‌آموزان می‌توانند به عنوان کانون امن محله مورد استفاده قرار گیرد از این رو مهم‌ترین استراتژی ایمن مدارس در الویت قرار دادن پدافند غیرعامل می‌باشد.
در میان تمام مکان‌های عمومی بچه‌ها در مدارس آسیب‌پذیرترین گروه در میان رخدادها و فجایع می‌باشند. علاوه بر آسیب‌پذیری ساختمان‌ها محل قرارگیری آنها نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. نامناسب بودن سازه‌ها و فقدان معیارهای ایمنی سازه‌ها می‌تواند منجر به خطرات جدی در یک حادثه گردد.
مقاوم سازی و تضمین کیفیت، پایبندی به اصول فنی دقیق در طراحی و اجرای سازه ها، که موجب ایمنی بیشتر آنها می گردد، ضروری است. عدم توجه یا چشم پوشی از این اصول، بی درنگ می تواند، ایمنی آتی افراد را در مدرسه به مخاطره بیاندازد. داشتن توجه کافی در به کارگیری مهندسان دارای صلاحیت و آگاه به مقاوم سازی و همین طور توجه کافی به تمام اصول مربوط به طراحی مهندسی، استفاده از منابع و مصالح مناسب به تضمین ایمنی مورد نظر ساختمان کمک خواهد کرد.
ویژگی های مدرسه امن
در سند چشم انداز ۲۰ ساله کشور مدارس امن، با ملاحظات پدافند غیرعامل می‌بایستی دارای ویژگی‌های زیر باشند:
- استقرار در موقعیت مناسب به عنوان یکی از کانون های ثقل محله.
- احداث سازه مقاوم با رعایت اصول فنی و توجه به پتانسیل وقوع بحران و شرایط محیطی.
- دارای پناهگاه چند منظوره با قابلیت خدمات رسانی به محله.
- دارای قابلیت استمرار فعالیت آموزشی و نیز اسکان اضطراری جمعیت در شرایط بحران.
- دارای دانش‌آموزان و معلمین و کارکنان آماده و آموزش دیده برای شرایط بحران.
- دارای خدمات و زیرساخت‌های مورد نیاز و مهیا برای جمعیت تحت پوشش در شرایط بحران.
بررسی پدافند غیرعامل در ایمن سازی مدارس
با توجه به اهمیت پدافند غیرعامل بر ایمنی ساختمان مدارس به بررسی سؤالاتی که مبنای شکل‌گیری پژوهش حاضر است می‌پردازیم.
عدم وجود مراکز حیاتی و حساس تا شعاع ۱۰۰۰ متری و نزدیکی به مراکز درمانی و فضای باز فضای سبز.
استحکام مناسب سازه و داشتن اتاق امن در تمامی طبقات.
حداکثر طبقات در مدارس ابتدایی: دو طبقه، راهنمایی: سه طبقه، دبیرستان: چهار طبقه.
خوانا بودن و دسترسی سریع و آسان به خروجی ها و وجود فاصله کافی برای خروج اضطراری در چیدمان کلاس.
امنیت در مقابل ریزش و پرتاب شیشه ها به داخل بنا.
امکان مهار فوری آتش و امکان دسترسی به خدمات حیاتی همچون آتش نشانی در حداکثر ۳ دقیقه.
تعبیه خروجی پناهگاه ها در بیرون از مدرسه با شعاع مناسبی از آن (حداقل ۲۰ متر).
امکان انتقال کلیه امکانات، اسناد و افراد کلیدی به نقاط امن در یک فاصله زمانی محدود (حداکثر۹۰ دقیقه).
راهکارهای ایمن سازی مدارس
- فرم ساختاری مدارس نرم و منعطف بوده و گوشه های تند در فرم کلی آن نباشد.
- با توجه به سن کاربران، در مدارس هدف پناه ایمن ولی موقت و رساندن دانش‌آموزان به خانواده باشد.
- طرح محیط نباید هیچگونه فرصتی را برای غارت‌گران و افراد فرصت طلب یا خطرناک فراهم نماید.
- بین خروجی های اصلی بنا با حیاط اختلاف سطح وجود نداشته باشد.
- خروج اضطراری از کلاس ها در طبقات همکف، اول و دوم از طریق پنجره ممکن باشد.
- ابعاد پله فرار برای تسهیل خروج اضطراری وسیع تر از اندازه استاندارد باشد.
- پله فرار در مدارس دارای قاب سراسری و کاملا محفوظ در برابر خطر سقوط افراد باشند.
- کف مسیرهای حرکتی لغزنده نباشد و طرح نرده ها برای تسریع تخلیه اضطراری مدل سرسره باشد.
- دارای منابع جایگزین سوخت و انرژی (برق اضطراری ) باشد.
- تعداد خروجی ساختمان باید متناسب سطح بنا، تعداد طبقات، تعداد جمعیت در زمان اوج فعالیت تعیین شود.
چالش ها و مشکلات ایمن سازی مدارس
در اجرای طرح های ایمن سازی مدارس برخی چالش ها و مشکلات وجود داشته که اهم آن عبارتند از :
مشخص نبودن مسئولیت اجرای طرح ایمن سازی چون سازمان نوسازی مدارس وظیفه نگهداری نداشته و در صورتی که از سوی خیرین یا مردم مقاوم سازی شود اجرای اصولی و کامل طرح با اعمال سلیقه همراه خواهد بود.
پیشنهاد می گردد کلیه لوازم و تجهیزات خریداری شده توسط سازمان آموزش و پرورش و سازمان توسعه و نوسازی مدارس به همراه تجهیزات تثبیت (فیکسینگ) تهیه شوند حتی می توان این قید را در مناقصات خرید درج نمود.
در دستورالعمل ایمن سازی دهمین مانور، نصب پارچه یا پرده کرکره جلو پنجره ها به دلایلی از جمله کم شدن نور، احتمال آتش سوزی، هزینه بالای خرید و تعمیرات پرده، پیشنهاد می گردد بر روی شیشه ها بر چسب شفاف به صورت تمام سطح شیشه یا به صورت نوارهای موازی فاصله‌دار نصب گردد.
پیگیری تامین اعتبار از سوی مدیران مدارس ویا اولیا به دلیل مشکلات خاص خود و تلاش جهت کاهش هزینه، امکان دستیابی به نتایج طرح به صورت فنی و ایمن سازی میسر نبوده و موجب اجرا شدن طرح به صورت ناقص می‌گردد.
- نویسنده : رضا ناظران، ندا رأفتی، حمیده ضیائی‌پور
- منبع خبر : صدای معمار
