به گزارش پایگاه خبری ساخت و ساز هشتم، بتن سبز: بتن مخلوطی از سیمان، ماسه، آب و طیف وسیعی از سنگ‌دانه‌ها است. حدود ۱۰ میلیارد تن بتن در سال مصرف می‌شود؛ این موضوع موجب شده است بعد از آب، بتن رتبه دوم پرمصرف‌ترین ماده جهان را به خود اختصاص دهد. همچنین بتن یکی از پرکاربردترین مصالح در صنعت ساخت‌وساز است و بیش از ۷۰ درصد جمعیت جهان در سازه‌های بتنی زندگی می‌کنند. به دلیل مقاومت خوب و دوام بالای بتن، از آن برای ساخت انواع سازه‌ها مانند ساختمان‌ها، روسازی جاده‌ها، پیاده راه‌ها، لوله‌ها، دال‌ها، تیرها و ستون‌ها استفاده می‌شود.
از طرفی با تولید و مصرف گسترده بتن در سراسر جهان، این ماده به عنوان یکی از عوامل مهم در انتشار گازهای گلخانه‌ای محسوب می‌شود. به عنوان مثال تخمین زده می‌شود که به ازای تولید هر تن سیمان به کار رفته در بتن، یک تن دی اکسید کربن وارد هوا شود. با توجه به شرایط فعلی اقلیم جهان و پدیده گرم شدن کره زمین، در صنعت ساخت‌وساز و سایر صنایع، وقوع یک انقلاب سبز ضروری است؛ به عبارت دیگر صنایع به استفاده و معرفی مواد دوستدار محیط‌زیست نیاز دارند. خوشبختانه صنعت بتن برخی از گزینه‌های پایدار و سازگار با محیط زیست را پیدا کرده است.
بتن سبز چیست؟
بتن سبز نوعی بتن سازگار با محیط زیست است که با استفاده از ضایعات یا پسماندهای صنایع مختلف تولید می‌شود و به انرژی کمتری نیاز دارد. این محصول در مقایسه با بتن سنتی، دی اکسید کربن کمتری تولید می‌کند و دارای قیمتی ارزان‌تر همراه با دوام بیشتر است. هدف استفاده از بتن سبز، کاهش استفاده از منابع طبیعی و افزایش وابستگی به مصالح قابل بازیافت است.
دستیابی به پایداری از طریق بتن سبز
یکی از استراتژی‌های مورد استفاده برای دستیابی به پایداری از طریق بتن سبز یا بتن سازگار با محیط‌زیست، استفاده مجدد از آب دورریز شستشو، در کارخانه‌های بتن آماده به عنوان آب اختلاط بتن است. برای هر مترمکعب بتن، حدود ۱۷۵ لیتر آب در اختلاط بتن مصرف می‌شود و حدود ۷۰ لیتر نیز برای شستن تراک میکسرها، پمپ‌ها، دستگاه‌ها و تجهیزات کارخانه‌های بتن آماده مصرف می‌شود.
آب شستشو حاوی ذرات جامد معلق و ذرات محلول در آب بسیار بالا و فلزات سنگین بوده و دارای خاصیت قلیایی بسیار بالا (pH ≥ ۱۲) است. دفع این آب‌ها مشکلات زیست محیطی نظیر آلوده کردن آب‌های زیرزمینی به علت قلیایی بودن و همچنین پخش فلزات سنگین را در طبیعت ایجاد می‌کند. سمی بودن فلزات سنگین برای سلامتی انسان اثبات شده است و خوشبختانه بتن می‌تواند از پخش فلزات سنگین جلوگیری کند. بنابراین ضمن یک فرآیند آماده‌سازی و کاربرد آب شستشو در اختلاط بتن، علاوه بر کاهش مصرف آب، از آسیب‌های محیط‌زیستی و ایجاد خطر برای سلامت انسان جلوگیری می‌شود.
جایگزینی سیمان با ضایعات صنعتی و کشاورزی
جایگزینی سیمان با بعضی ضایعات صنعتی و کشاورزی بازیافتی، از دیگر راهکارهای مؤثری است که برای دستیابی به مصالح ساختمانی سازگار با محیط‌زیست استفاده می‌شود. در روند تولید سیمان، انرژی بسیاری بالایی مصرف می‌شود و همچنین دی اکسید کربن بسیار زیادی وارد جو می‌شود. سیمان را می‌توان به عنوان مثال با خاکستر بادی، دوده سیلیس، خاکستر چوب، خاکستر پوسته برنج، سرباره کوره بلند و…جایگزین کرد.
جایگزینی سنگ‌دانه‌ها با منابع قابل بازیافت
علاوه بر بتن سبز و غیر از یافتن جایگزین برای سیمان، جایگزینی سنگ‌دانه‌ها با منابع قابل بازیافت، یک استراتژی مؤثر است که برای به حداقل رساندن انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از بتن سنتی استفاده می‌شود. بعضی از گزینه‌های جایگزین سنگ‌دانه‌ها شامل الیاف کاغذی، ضایعات پلاستیکی، شیشه‌های بازیافتی و ضایعات بتن است.
جایگزین‌های بالقوه برای بتن منتشرکننده دی اکسید کربن
علیرغم وجود گزینه‌های مختلف برای جایگزینی بتن سنتی، محققان هنوز در حال کار بر روی تولید با کیفیت تر بتن و سازگاری آن با محیط‌زیست هستند. اخیراً بتن‌هایی تولید شده‌اند که با استفاده از سولفات منیزیم، دی اکسید کربن را جذب می‌کنند. به گفته پژوهشگران این نوع جدید بتن، دی اکسید کربن را تا حدود ۰.۶ تن جذب می‌کند. این بتن هنوز مراحل آزمایشی خود را سپری می‌کند و انتظار می‌رود با عرضه در بازار، تأثیر قابل توجهی در صنعت ساخت‌وساز داشته باشد.
در مجموع می‌توان گفت که نیاز به بتن سازگار با محیط زیست، روز به روز بیشتر احساس می‌شود و پژوهش‌های زیادی بر روی بتن‌های سازگار با محیط زیست در حال انجام است، زیرا این بتن‌ها نه تنها از زمین و همچنین سلامتی انسان محافظت می‌کند، بلکه نسبت به بتن سنتی، مقاوم‌تر و بادوام‌تر است.
- نویسنده : حمید بهبهانی-دکتری مهندسی عمران
- منبع خبر : ایمنا
